راه های تامین مالی موسسات نیکوکاری
راه های مختلفی برای تامین مالی موسسات خیریه در ایران وجود دارد از جمله آنها می‌توان به: «هبه، وقف، صدقه، هدیه، وقف انتفاعی، وقف حبس، وقف شرطی و وقف مجهول» اشاره کرد. یکی از این موارد «عقد هبه» است. بسیاری از نیکوکاران و مدیران خیریه ها و موسسات عام المنفعه، بر مزایا، معایب و الزامات حقوقی عقد هبه واقف نیستند؛ از این رو، در این محتوا به نکات مربوط به «عقد هبه» و همینطور کمی به دیگر عقود جایگزین می‌پردازیم.
هبه و نقش آن در موقوفات
هبه در لغت از ریشه «وهب» و به معنای بخشیدن چیزی به دیگری است. در اصطلاح حقوقی، هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می کند. هبه یکی از عقود رضایی است، یعنی برای تحقق آن نیاز به هیچ شرطی جز توافق طرفین نیست. همچنین، هبه عقدی عینی است، یعنی برای تحقق آن لازم است که عین موهوب به متهب تسلیم شود.
هبه به معنای انتقال مالکیت یک دارایی به صورت رایگان و به طور ارادی است. در موقوفات، هبه نقش مهمی در تأمین منابع مالی و عملکرد آنها دارد. افراد می‌توانند دارایی‌های خود را به عنوان هبه به موقوفه‌ها اختصاص دهند تا در زمینه‌هایی مانند آموزش، بهداشت، خدمات اجتماعی و… به کار گرفته شوند.
نحوه ثبت هبه و انتقال مالکیت آن
برای ثبت هبه و انتقال مالکیت آن در ایران، روش‌های مختلفی وجود دارد که به طور کلی شامل مراجعه به دفترخانه املاک و اسناد رسمی، تهیه سند هبه و ثبت در سازمان ثبت اسناد و املاک است. این فرآیند در صورت نیاز به مشاوره حقوقی و همکاری با وکیل متخصص توصیه می‌شود.
نقش و تأثیر حقوقی هبه در تأمین مالی و عملکرد موقوفات
هبه در تأمین منابع مالی و عملکرد موقوفات نقش مهمی ایفا می‌کند. با اهدای دارایی‌ها به صورت هبه، موقوفه‌ها قادر به استفاده از این منابع در راستای اهداف خود می‌شوند. حقوقی که به هبه ارتباط دارد، نیازمند رعایت قوانین و مقررات است. به عنوان مثال، در ایران، هبه‌ها معمولاً باید به صورت رسمی ثبت شده و مقررات مربوط به ثبت و انتقال مالکیت باید رعایت شود تا حقوق طرفین حفظ شود
عقود جایگزین هبه
عقود جایگزینی برای هبه عبارتند از:
- وقف
- صدقه
- هدیه
وقف و صدقه نیز مانند هبه، در واقع بخشش مال به دیگری است، اما با این تفاوت که در وقف مال به دیگری تملیک نمی شود، بلکه در اختیار او قرار می گیرد. هدیه نیز مانند هبه، عقدی رضایی و عینی است، اما با این تفاوت که در هدیه، مال به دیگری تملیک می شود، اما در مقابل چیزی دریافت نمی شود. انتخاب هر یک از این عقود به شرایط و اهداف طرفین بستگی دارد. علاوه بر هبه، در حقوق مدنی عقود دیگری نیز برای انتقال مالکیت وجود دارند که می‌توانند به عنوان جایگزینی برای هبه استفاده شوند. برخی از این عقود عبارتند از: فروش، وقف، معاوضه، اجاره و…
نمونه هایی از هبه در موقوفات
در ایران نمونه های بسیاری از هبه در موقوفات وجود دارد. به عنوان مثال، بسیاری از مساجد، مدارس، بیمارستان ها، و مؤسسات خیریه از طریق هبه اموال به وجود آمده اند.
فایل صوتی قسمت نهم پادکست را اینجا، به صورت رایگان دانلود کنید:
شنیدن قسمت بعدی پادکست هیر لیرلت
